Słownik psychologiczny

D

drink standardowy

Ilość napoju alkoholowego zawierająca w przybliżeniu tę samą ilość etanolu (w gramach), niezależnie od typu napoju. Za standardowy drink uważa się 360 ml piwa, 120 ml wina lub 37 ml wódki. Każda z tych porcji zawiera w przybliżeniu taką samą ilość…

DSM-IV

(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - Fourth Edition) Kryteria klasyfikacji zaburzeń psychicznych, opublikowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne w 1994 roku. Służą jako podstawa diagnozy chorób psychicznych. W…

Dwanaście Kroków AA

Program opracowany przez AA, polegający na osiąganiu trzeźwości krokami. Dwanaście Kroków wywodzi się z praktycznych doświadczeń pierwszych członków AA, związanych z ich działaniami na rzecz osiągnięcia trzeźwości. Realizacja Kroków wymaga od…

Dwanaście Tradycji AA

Zasady, według któych działa wspólnota AA: 1. Nasze wspólne dobro powinno być najważniejsze, wyzdrowienie każdego z nas zależy bowiem od jedności Anonimowych Alkoholików. 2. Jedynym i najwyższym autorytetem w naszej wspólnocie jest miłujący Bóg,…

dysforia

Zaburzenie nastroju przejawiające się wzmożoną drażliwością, gniewem, płaczliwością, zachowaniem agresywnym. Występuje m.in. w schizofreniii, depresji, czy po odstawieniu substancji psychoaktywnych. Termin dysforia jest antonimem euforii. Szewczuk…

dysleksja

Dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniem o podłożu językowym, uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla…

dziecko alkoholika (COA)

Osoba, której przynajmniej jedno z rodziców jest lub było alkoholikiem. Początkowo koncentrowano się na wpływie alkoholizmu rodziców na dzieciństwo i okres dorastania dziecka. Od lat osiemdziesiątych ważne stało się również zagadnienie dorosłych…

E

ecstasy

Obecnie pod nazwą ecstasy kryją się różnorodne mieszaniny wielu narkotyków. W jego skład może wchodzić MDMA (meatamfetamina), amfetamina, czy LSD. Dlatego występują różnice w intensywności i czasie działania sprzedawanych środków. Niewielkie dawki…

Ego

termin wprowadzony do psychologii przez S. Freuda dla oznaczenia „warstwy” psychiki pośredniczącej między popędowym Id i normatywną nadbudową — Superego. Ego jest organizacją procesów poznawczych na poziomie świadomym, reguluje całokształt…

emocje

Procesy emocjonalne to wszelkie (zarówno świadome jak i nieświadome) procesy wartościowania każdej stymulacji. Odczuwaniu emocji towarzyszą zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zachowania. Ekspresja emocji to wszelkie…

empatia

Termin, który może oznaczać nastepujące zjawiska: 1. poznawcza świadomość i rozumienie emocji oraz uczuć innej osoby. W tym sensie zasadniczym znaczeniem terminu jest intelektualne lub pojęciowe uchwycenie, zrozumienie afektu kogoś innego; 2.…

encefalopatia Wernickego

ostry, zagrażający życiu zespół neurologiczny, na który składają się zaburzenia świadomości, apatia, odrętwienie, półsenne majaczenie, porażenie mięśni oczu, oczopląs, zaburzenia równowagi i ataksja. Powoduje go niedobór witaminy B1, który może…

endorfiny

zobacz: opioidy endogenne

enkefaliny

zobacz: opioidy endogenne

epilepsja

Zaburzenie czynności bioelektrycznej komórek mózgowych, której objawem są napady padaczkowe obejmujące: okresowe napady konwulsyjne, zaburzenia świadomości lub jedne i drugie, ruchowe, zmysłowe lub poznawcze zaburzenia w funkcjonowaniu, którym…

esperal

zobacz: disulfiram

ewaluacja

1. ogólnie: określenie wartości czegoś; 2. w węższym znaczeniu: stwierdzenie, w jakim stopniu program, plan, seria eksperymentów, lek itd., odniósł sukces w osiągnięciu zaplanowanego na początku celu. (…) Reber A. (2000). Słownik psychologii (s.…

F

FAS

Fetal Alcohol Syndrome. zobacz: alkoholowy zespół płodowy.

fazy rozwoju alkoholizmu

Jest to schemat rozwoju choroby alkoholowej, który przedstawił E.M. Jellinek na podstawie analizy historii chorób ponad 2000 alkoholików. Schemat przedstawia typowy rozwój uzależnienia — nie w każdym wypadku muszą wystąpić wszystkie objawy, a ich…

fazy życia rodzinnego

W życiu rodziny można wyróżnić kilka faz: * faza prokreacji:związana jest z bilogicznym wiekiem rozrodczym kobiety i tendencją do koncentracji w czasie funkcji prokreacyjnej rodziny * faza wczesnego rodzicielstwa: (wczesne i średnie…