Badania i praktyka wyraźnie wskazują, że skrupulatna kontrola dostępności alkoholu może zmniejszać problemy alkoholowe i poprawiać jakość życia wszystkich mieszkańców danego obszaru. Wiele społeczności nie korzysta jednak z możliwości kontroli dostępności alkoholu za pomocą uprawnionych do tego organów państwa i władz lokalnych.

Tworzenie i wprowadzanie w życie skutecznych strategii zapobiegania wymaga zgodnego wysiłku zainteresowanych obywateli, grup społecznych i zawodowych oraz przedstawicieli struktur lokalnych i państwowych. Oddziaływania obejmujące pojedyncze osoby z problemem alkoholowym lub poszczególne rynki zbytu są niewystarczające, strategie prewencyjne muszą również - za pośrednictwem lokalnego prawa i specjalnych programów - zapobiegać problemom związanym z dostępnością alkoholu albo je łagodzić. W praktyce oznacza to stosowanie rozsądnych ograniczeń w sprzedaży detalicznej, w funkcjonowaniu rynku alkoholu oraz jego sprzedaży podczas różnych imprez.
Co powinna wiedzieć społeczność, żeby rozwiązywać problemy alkoholowe? Powinna poznać sposoby sprzedaży alkoholu na swoim terenie, związek między ilością punktów sprzedaży a problemami alkoholowymi oraz metody kontroli dostępności napojów alkoholowych. Trzy rodzaje dostępności alkoholu zasługują na szczególną uwagę:
 dostępność detaliczna, czyli handlowa - kontrola obejmuje ceny, gęstość punktów sprzedaży detalicznej, ich typy, sposoby sprzedawania, godziny i dni otwarcia oraz zezwolenia jednorazowe;
 dostępność publiczna, czyli podczas imprez i w miejscach publicznych - podlega zazwyczaj kontroli lokalnych władz, jednak władze wyższego szczebla mogą decydować o dostępności alkoholu na niektórych imprezach i w określonych miejscach;
 dostępność społeczna, czyli zwyczaje i tradycje związane ze spożyciem alkoholu - są one wynikiem historii społeczności, przekonań oraz norm picia i gościnności podczas prywatnych imprez. Na ten rodzaj dostępności nie udaje się wpływać bezpośrednio.

Nadzór nad dostępnością alkoholu. Obecnie w USA nadzór nad dostępnością alkoholu opiera się na systemie stanowych Rad Kontroli Napojów Alkoholowych (Alcoholic Beverage Control - ABC). Chociaż większość władz lokalnych nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości w tym zakresie, jednak społeczności, które kiedyś interweniowały dopiero po pojawieniu się problemów, obecnie wkraczają do akcji dużo wcześniej. Miasta i hrabstwa zaczynają w swoich planach uwzględniać problemy alkoholowe i sięgać po ostrzejsze środki takie jak:
 wydawanie przepisów umożliwiających nadzór nad punktami sprzedaży detalicznej. Dotyczą one takich spraw jak: zachowanie w miejscach publicznych, zaśmiecanie, hałas, handel uliczny, sprzedaż alkoholu nieletnim, prowadzenie samochodu po jego spożyciu, przemoc i przestępstwa związane z alkoholem;
 ustalanie warunków sprzedaży i spożycia alkoholu w miejscach publicznych i na publicznych imprezach;
 wydawanie przepisów dotyczących picia alkoholu w instytucjach publicznych;
 wydawanie lokalnych rozporządzeń, określających wymaganą odległość punktów sprzedaży od szkół i kościołów.
Mniejsza dostępność alkoholu dla niepełnoletnich. W jaki sposób alkohol trafia w ich ręce? Dostają go od znajomych i członków rodziny, kradną w sklepach, a także - mimo zakazu - kupują bezpośrednio w punktach sprzedaży detalicznej: w sklepach spożywczych, na stacjach benzynowych albo w sklepach samoobsługowych. Wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim i egzekwowanie jego przestrzegania powinno zmniejszać częstotliwość sprzedawania im alkoholu i w konsekwencji zniechęcać młodzież do dalszych prób.
Społeczna edukacja może pełnić rolę prewencyjną i stanowić wsparcie dla sprzedawców przestrzegających przepisów. Największy bezpośredni wpływ mają jednak te działania na rzecz przestrzegania prawa, które powstrzymują przed prowadzeniem pojazdów po alkoholu.
Ustawowe podwyższenie granicy wieku uprawniającego do zakupu alkoholu powoduje spadek jego spożycia, ilości wypadków drogowych i w ogóle problemów alkoholowych. Prawo to jest jednak słabo przestrzegane, dlatego praktycy powinni skupić swoje wysiłki na jego egzekwowaniu. Mogą to być kontakty pomiędzy stanowymi radami ABC, policją, władzami wyższych uczelni oraz innymi organizacjami.
Przestrzeganie przepisów ograniczających dostęp niepełnoletnich do alkoholu zależy od wielu czynników, takich jak dyspozycyjność policji i jej obciążenie pracą, priorytety społeczne, dostępne środki finansowe. Często wpływają na to tragedie lub sytuacje zagrożenia, jakie zdarzają się podczas koncertów rockowych, imprez szkolnych i akademickich, wakacji; w środowisku studenckim wielu zwyczajom towarzyszy picie alkoholu. Takie okoliczności umykają uwadze lokalnych i uczelnianych organów kontroli oraz władzom uczelni, dopóki nie dojdzie do tragedii. Jedną z możliwości zapobiegania wypadkom jest uzyskanie poparcia stowarzyszeń studenckich dla zmiany zwyczajów związanych z intensywnym piciem.

Podnoszenie podatków i cen alkoholu. Zakłada się, że znaczny wzrost cen zmniejsza dostępność alkoholu, zwłaszcza dla młodych ludzi. Z niektórych badań wynika nawet, że wzrost cen alkoholu zmniejsza spożycie skuteczniej niż ograniczenie wieku, od którego można legalnie pić alkohol. Z drugiej strony, organizowane są promocje typu "dwa w cenie jednego" czy happy hours (godziny obniżonych cen alkoholu w barach) w celu zwiększenia spożycia.
Tam, gdzie pozwala na to prawo stanowe, lokalne podatki typu "grosz od kieliszka", doliczane do ceny alkoholu spożywanego na miejscu, mogą być skutecznym sposobem zarówno finansowania lokalnych inicjatyw profilaktycznych, jak i zniechęcania do kupna. Sposobem podwyższania cen alkoholu mogą być również opłaty za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Rozważając podwyżki lokalnych podatków od alkoholu, trzeba uzgadniać je z sąsiednimi gminami, inaczej mieszkańcy będą się tam zaopatrywać i tam spożywać alkohol, a potem wracać do domu samochodami, może się też rozwijać czarny rynek.

Odpowiedzialna sprzedaż alkoholu. Zachowanie osób podających alkohol i polityka właścicieli lokali mają wpływ na to, jak zachowują się klienci. Na przykład kelnerzy mogą zachęcać do picia, pozwalać na upijanie się lub nieodpowiednie zachowanie, dopuszczać do bójek i obrażeń czy prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwym. Szkolenie obsługi i kierownictwa placówek podających alkohol powinno uczyć rozpoznawania ostrzegawczych oznak nietrzeźwości, co zmniejsza ryzyko, że już nietrzeźwi klienci upiją się bardziej i narażą na niebezpieczeństwo siebie lub innych. Może więc zachodzi konieczność zmiany polityki zarządzania lokalami, żeby eliminować atmosferę typu "wszystko wolno".
Lokalne władze to właściwy szczebel do tworzenia programów uczenia odpowiedzialnej sprzedaży alkoholu. Mają one największą szansę powodzenia, gdy zarówno kelnerzy i barmani, jak kierownicy lokali wiedzą, że przepisy będą egzekwowane, a kary dotkliwe, jeśli podadzą alkohol osobie nietrzeźwej lub niepełnoletniej. Trzeba skupić się na personelu lokali wysokiego ryzyka. Należą do nich miejsca, w których kierowcy zatrzymani za jazdę po pijanemu kupili ostatniego drinka.
Wydaje się, że dla właścicieli lokali najsilniejszym bodźcem, powstrzymującym od podawania alkoholu osobom nietrzeźwym lub niepełnoletnim, jest groźba odebrania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. W niektórych stanach mogą oni także być pociągnięci do odpowiedzialności prawnej, jeżeli klient dozna uszkodzenia ciała, w innych odpowiedzialność tę przeniesiono niestety z właściciela na osobę podającą alkohol. Władze lokalne powinny starać się utrzymać lub nawet zwiększyć prawną odpowiedzialność właścicieli lokali, a nie ich pracowników.
Możliwe są również pozytywne bodźce czy też zachęty do odpowiedzialnego sprzedawania alkoholu. Mogą one wyglądać tak: "Nie macie powodu obawiać się utraty zezwolenia, jeżeli nigdy nie sprzedacie alkoholu osobom pijanym lub niepełnoletnim"; "Unikniesz odpowiedzialności prawnej za skutki zachowania pijanych klientów, jeśli nikomu nie podasz takiej ilości alkoholu, żeby się upił"; "Lokal będzie miał dobrą reputację, jeżeli włączysz się do działań zapobiegających problemom alkoholowym".
Wczesne interweniowanie - odbieranie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych - jest skuteczniejsze niż czekanie do momentu, gdy problemy z lokalem prowadzącym wyszynk znacznie się nasilą. W przypadku odebrania zezwolenia nie należy dopuszczać do przekazania go nowemu właścicielowi, często znajomemu lub krewnemu: nowi właściciele muszą wystąpić o nowe zezwolenie.
Kierownicy lokali serwujących alkohol często nie przywiązują wagi do jedzenia i napojów bezalkoholowych, ponieważ na nich mniej się zarabia. Programy odpowiedzialnej sprzedaży powinny zachęcać do tego, żeby klient mógł je swobodnie zamawiać, gdyż sprzyja to ustalaniu zawczasu, kto pozostanie trzeźwy i będzie prowadził samochód, oraz w ogóle mniejszemu upijaniu się.

Zmiany warunków dostępności alkoholu. Działania władz i społeczeństwa związane z dostępnością alkoholu mogą polegać na kontrolowaniu gęstości punktów sprzedaży alkoholu oraz ograniczaniu dni i godzin sprzedaży; mogą również obejmować ograniczanie dostępności alkoholu na imprezach sportowych i rekreacyjnych czy w parkach lub innych miejscach publicznych.
Spożycie alkoholu i nasilenie problemów alkoholowych rosną, gdy zwiększa się gęstość punktów sprzedaży napojów alkoholowych i wydłużają się godziny ich sprzedawania. Oczywiste są również związki pomiędzy tymi czynnikami a ubóstwem i przemocą. Z drugiej strony lokalne prawo często ogranicza powstawanie sklepów z alkoholem i lokali wysokiego ryzyka w zamożnych osiedlach.
Władze często wywierają wpływ na dostępność alkoholu poprzez określanie godzin sprzedaży w konkretnych miejscach oraz przez zezwalanie na sprzedaż tylko w określone dni. Mimo że działania te rzadko są planowane w celach prewencyjnych, zmiany takie stanowią naturalne eksperymenty, które umożliwiają badania nad sprzedażą alkoholu i wzorami konsumpcji.
Poziom spożycia alkoholu i nasilenie problemów alkoholowych wykazują tendencje spadkowe wraz ze skracaniem godzin i dni sprzedaży, jednak ten sposób zmniejszania dostępności alkoholu trudno stosować w czasach, gdy wygoda konsumentów jest tak ważnym priorytetem. Mimo że doświadczenie Norwegii jasno wykazało pozytywne skutki zakazu sprzedaży w soboty, brakowało politycznego poparcia dla kontynuowania lub rozszerzenia zakazu.

Kwestie związane z zezwoleniami. Ważne informacje, które powinny być gromadzone, obejmują: działania policji, skargi obywateli i skargi dotyczące wydawania zezwoleń. Koalicje profilaktyczne powinny angażować się w rozstrzyganie takich kwestii, jak gęstość i rozmieszczenie punktów sprzedaży alkoholu, jak również zapoznać się z dostępnymi dla obywateli możliwościami udziału w procesie zmieniania prawa. Prawo bowiem nie zmienia się bez zaangażowania i działań ze strony zainteresowanych.

Przepisów regulujących dostępność alkoholu na specjalnych imprezach i w szczególnych miejscach dotyczą następujące wnioski.
 Podczas imprez specjalnych można stosować rozmaite ograniczenia, obejmujące na przykład: godziny sprzedaży, poziom hałasu, lokalizację imprezy, rozmieszczenie punktów sprzedaży lub miejsc konsumpcji (takich jak ogródki piwne), reklamę alkoholu, sponsorowanie, wiek podających alkohol, rozmiary sprzedaży, pojemność naczyń, stan klientów.
 Sprzedaż alkoholu może być zakończona przed końcem imprezy, co daje klientom trochę czasu między ostatnim drinkiem a jazdą samochodem do domu. Można na przykład przerwać sprzedaż alkoholu w trakcie drugiej połowy meczu piłki nożnej. Przy sprzedaży alkoholu może być wymagany zakup jedzenia i napojów bezalkoholowych.
Zalecenia zespołu ekspertów co do specjalnych imprez i szczególnych lokalizacji:
 planowanie z wyprzedzeniem - dyskusję o kontroli sprzedaży i spożycia oraz podaży napojów bezalkoholowych i zapewnieniu bezpieczeństwa w związku ze sprzedażą alkoholu trzeba rozpocząć już na początku planowania festiwali, imprez ulicznych i innych specjalnych zdarzeń.
 szkolenie osób podających alkohol - należy upewnić się, że osoby te zostały odpowiednio przeszkolone, znają stosowne przepisy prawa oraz sposoby rozwiązywania problemów;
 rozpowszechnianie regulaminu - należy sformułować proste reguły czy warunki sprzedaży i spożywania alkoholu w trakcie wielkich imprez i rozpowszechniać je w postaci znaków, broszur oraz nadruków na biletach;
 stosowanie fizycznych i wizualnych metod oddzielania pijących alkohol dorosłych od osób niepijących - wprowadzenie bezalkoholowych "stref rodzinnych" zmniejsza ilość incydentów związanych z alkoholem. Przestrzeganiu prawa zabraniającego sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim sprzyja stemplowanie dłoni osób dorosłych przy wejściu lub wydawanie im opasek identyfikacyjnych;
 edukowanie organizatorów - problemy alkoholowe występujące podczas wydarzeń sportowych, koncertów rockowych i innych masowych imprez można podzielić na dwie grupy: pierwsza obejmuje wulgarne zachowanie, chuligaństwo, bójki oraz uszkodzenia ciała i niszczenie mienia; do drugiej grupy należą zatrzymania z powodu prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwym, wypadki drogowe, bójki uliczne itp. po zakończeniu imprezy i poza jej obszarem, często w drodze powrotnej. Organizatorzy imprez przywiązują wagę raczej do pierwszej grupy problemów, ale trzeba ich też zachęcać do udziału w zapobieganiu problemom należącym do drugiej grupy;
 równoważenie interesów - sprzedaż alkoholu jest pokaźnym źródłem zysków dla właścicieli obiektów i zespołów sportowych czy firm cateringowych. Jeżeli jednak problemy związane z alkoholem stają się częste i poważne, może to wpływać na zmniejszenie frekwencji i stawiać kwestie odpowiedzialności prawnej. Stąd potrzeba współpracy wszystkich zainteresowanych dla osiągnięcia równowagi.

[Oprac. Olga Dziewałtowska na podstawie publikacji Zapobieganie problemom związanym z dostępnością alkoholu: metody środowiskowe. Poradnik dla praktyków. Department of Health and Human Services, druk nr (SMA) 99-3298. Można go uzyskać przez Internet z US National Institute of Health (Narodowego Instytutu Zdrowia) pod adresem
http://text.nlm.nih.gov/ftrs/dbaccess/csap]