Osobowości psychopatyczne są jednymi z najbardziej wyrazistych postaci występujących w obecnych czasach w kulturze masowej. Postaci te, takie jak Patrick Bateman z American Psycho, Frank Abagnale Jr z Catch Me If You Can czy Alex z A Clockwork Orange zwykle są przedstawiane jako czarujące, niezwykłe, nieuczciwe, nieodczuwające wyrzutów sumienia i w pewnych przypadkach, całkowicie przerażające. Badania naukowe pokazują jednak, że psychopatia jest mocno niezrozumianym zaburzeniem osobowości. „Psychopatia jest wykorzystywana jako etykietka na ludzi, których nie lubimy, nie możemy zrozumieć, albo mamy za złych” – pisze Jennifer Skeem, profesor psychologii i zachowań społecznych na University of California w Irvine. Skeem, Devon Polaschek z Victoria University of Wellington, Christopher Patrick z Florida State University oraz Scott Lilienfeld z Emory University są autorami monografii o rozumieniu osobowości psychopatycznej, mającej ukazać się w grudniowym wydaniu pisma „Psychological Science in the Public Interest”, wydawanego przez Association for Psychological Science.

W toku dociekań autorzy porównywali ze sobą wiele naukowych badań, które wydawały się przeczyć sobie. „Psychopatia jest od dawna uznawana za zaburzenie osobowości. Jednak coraz więcej świadczy o tym, że jest ona połączeniem kilku różnych cech psychologicznych” – pisze Skeem. Autorzy monografii przekonują, że psychopatia, raczej niż  jedną jednostką chorobową, jest wieloaspektowym zaburzeniem, charakteryzującym się złączeniem cech osobowościowych, które skutkują różnymi nieskrępowanymi zachowaniami i bezczelną podłością. Badania sugerują również, że niemała część młodocianych i dorosłych przestępców uznana za psychopatów jest raczej mocno rozchwiana emocjonalnie, aniżeli oderwana od emocji, gdyż okazuje również niepokój i dysforię.

Według Skeem, to ważne rozróżnienie umknęło uwadze psychologów i ustawodawców, więc ona i jej współpracownicy postanowili rozwiać niektóre narosłe wokół psychopatii mity. Chociaż większość ludzi mniema, że psychopatą się rodzi, a nie staje się, autorzy podkreślają, że za psychopatię nie odpowiadają tylko geny, lecz raczej wiele przyczyn, również czynniki środowiskowe. Wielu psychologów sądzi, że psychopatia jest chorobą nieuleczalną – psychopatą jest się na zawsze. Nie ma jednak na to dowodów naukowych. Niedawne badania empiryczne pokazują, że i młodzieńcy i dorośli, którzy osiągają wysokie wyniki na skalach psychopatii mogą po intensywnym leczeniu ograniczyć brutalne i kryminalne zachowania. Obok obalania mitu, że psychopatia jest jednorodną chorobą, prawdopodobnie najważniejszym poglądem, którzy autorzy chcą zakwestionować jest to, że psychopatia równa się przemocy. Skeem wskazuje, że psychopaci często nie popełniają przestępstw ani też nie są winni przemocy. „Psychopatia nie może być zrównana ze skrajną przemocą czy zabijaniem. W rzeczywistości „psychopaci” nie różnią się od innych ludzi” – mówi Skeem. Nie jest również jasne, czy psychopatia w większym stopniu powoduje użycie przemocy, niż przeszła historia przemocy i zachowań przestępczych – czy ogólne cechy antyspołeczne.

Jak argumentują autorzy, skuteczna walka z tymi mitami jest istotna, ponieważ dokładne zalecenia odnośnie ustawodawstwa zależą od tego, które cechy osobowości – i które grupy ludzi – związane z psychopatią są badane. Skeem przekonuje, że „decyzje odnośnie młodocianych i dorosłych przestępców podejmowane są na podstawie fałszywych założeń o ryzyku wystąpienia przemocy, etiologii i skuteczności terapii, co ma niekorzystne konsekwencje zarówno dla nich samych jak i społeczeństwa”.

Poprzez sprecyzowanie, które cechy osobowości charakteryzują psychopatię, naukowcy mogą przyczynić się do powstania nowych terapii, prewencji, co poprawi publiczne bezpieczeństwo i zdrowie. „Krótko rzecz ujmując, badania nad psychopatią wyewoluowały do poziomu, w którym mogą pomóc usprawnić obecną politykę wrzucania wszystkich do jednego worka” – konkluduje Skeem.

„Science Daily”, 7 grudnia 2011