Myślenie o śmierci może być czymś dobrym. Według analizy niedawnych badań naukowych, świadomość śmiertelności może wzmocnić zdrowie i pomóc w ustawieniu na nowo celów i wartości. Nawet nieświadome „ocieranie się” o śmierć – na przykład chodzenie po cmentarzu – może wywołać pozytywne zmiany i skłonić do pomocy innym.

Przeszłe badania wskazywały, że myślenie o śmierci jest niszczące i niebezpieczne, gdyż jest pokarmem dla uprzedzeń, chciwości i przemocy. Takie badania, związane z teorią opanowywania trwogi (TOT), która głosi, że niektóre kulturowe przekonania mają służyć zarządzaniu własnymi uczuciami związanymi z świadomością śmiertelności, rzadko koncentrowały się na potencjalnych korzyściach wynikłych z tej świadomości.

„Skłonność do koncentrowania się jedynie na negatywnych przekonaniach i szkodliwych zachowaniach przy badaniach związanych z TOT okopała się tak głęboko w tej dziedzinie, że niektórzy zaczęli sugerować, że świadomość śmierci jest po prostu ponurą siłą destrukcji społecznej” – mówi Kenneth Vail z Uniwersytetu w Missouri, główny autor badania opublikowanego w sieci w piśmie „Personality and Social Psychology Review”. „Bardzo było mało całościowego zrozumienia tego, jak subtelna, codzienna świadomość śmierci może przyczynić się do motywowania i prowadzić do zachowań, które minimalizują szkodę dla siebie i innych, a także zwiększają dobrostan.

Przy konstruowaniu nowego modelu o skutkach, które pociąga za sobą myśl o własnej śmiertelności, Vail i współpracownicy dokonali analizy obszernej ilości badań w tej dziedzinie. Stwierdzili, że wiele eksperymentów, zarówno laboratoryjnych jak i terenowych, pokazuje również pozytywną stronę przypominania sobie o śmiertelności.

Przykładowo, Vail odsyła do badania Matthewa Gailliota i jego współpracowników opublikowanego w „Personality and Social Psychology Bulletin” w 2008 roku, w którym sprawdzano, czy fizyczna bliskość cmentarza ma wpływ na to, czy ludzie są skłonni do pomagania innym. „Naukowcy rozważali hipotezę, że jeśli przedstawić kulturową wartość pomagania innym jako bardzo istotną, wówczas podwyższona świadomość śmierci będzie motywowała ich do pomagania innym” – przekonuje Vail.

Badacze obserwowali ludzi, którzy przechodzili przez cmentarz lub byli oddaleni od cmentarza o jedną kamienicę. Aktor w każdym z tych miejsc rozmawiał z uczestnikami albo o wartości pomagania innym, albo inny kontrolowany temat, natomiast chwilę później inny aktor upuszczał swój notatnik. Sprawdzano ilu uczestników pomoże obcemu w każdym przypadku.

„Kiedy wartość pomagania została pokazana jako bardzo ważna, ilość uczestników, którzy pomogli współpracowniczce eksperymentatora z notatnikiem była 40% większa przy cmentarzu niż przy kamienicy obok cmentarza” – relacjonuje Vail. „Inne badania, w tym ściśle kontrolowane eksperymenty laboratoryjne, dawały takie same lub podobne wyniki, co pokazuje, że świadomość śmierci motywuje do wyrażania tolerancji, egalitaryzmu, współczucia, empatii i pacyfizmu”.

W innym badaniu z 2010 roku, przeprowadzonym przez Immo Fritschego i współpracowników z Uniwersytetu w Lipsku, wykazano jak zwiększona świadomość śmierci może skłaniać ku zachowaniom przyjaznym dla środowiska, gdy podniesie się w oczach osób badanych wartość norm proekologicznych. Również badanie Zachary’ego Rothschilda i współpracowników z Uniwersytetu w Kansas z 2009 roku pokazało, jak podwyższona świadomość śmierci może motywować Amerykanów i irańskich fundamentalistów religijnych do przejawiania pokojowego współczucia w stosunku do członków innych grup, gdy teksty religii stawiają podobną wartość wysoko.

Myślenie o śmierci może również wzmacniać zdrowie. Niedawne badania pokazały, że ludzie, którym „przypomniano” o śmierci, są bardziej skłonni podejmować dobre dla zdrowia decyzje, np. używać kremów przeciwsłonecznych, palić mniej i ćwiczyć więcej. Badanie z 2011 roku D. P. Coopera i współpracowników wykazało, że przypomnienie o śmierci podwyższyło u kobiet chęć do samodzielnego zbadania piersi, gdy zostały im przedstawione informacje pokazujące związek zachowania z samoumacnianiem się (ang. self-empowerment).

Jednym z głównych wniosków z tej dziedziny badań wg Vaila to to, że powinniśmy „zwrócić uwagę i podjąć wysiłek zrozumienia, że motywacja wywołana świadomością śmierci może ulepszyć życie ludzkie, a nie tylko powodować szkody zdrowotne i społeczne”. Autorzy piszą, że „taniec ze śmiercią może potencjalnie być eleganckim sposobem na krok w kierunku prowadzenia dobrego życia”.