W badaniach porównujących skuteczność wyciągu z dziurawca, standardowego leku na depresję oraz placebo nie stwierdza się istotnych różnic w efektach terapeutycznych.

Dziurawiec to popularna roślina łąkowa, której żółte kwiatki są źródłem wyciągów od stuleci wykorzystywanych w medycynie tradycyjnej. Dziurawiec jest wykorzystywany między innymi w leczeniu zaburzeń depresyjnych – w Stanach Zjednoczonych produkty z tego zioła traktowane są jako suplement diety w niektórych zaś krajach europejskich przepisywane są na receptę.

Badania kwestionujące skuteczność wyciągów z dziurawca przeprowadzone zostały przez zespół  Marka Hymana Rapaporta z Cedars-Sinai Medical Center oraz Davida Geffena związanego z School od Medicine in Los Angeles, Massachusetts General Hospital i Uniwersytetem w Pitsburgu. Uczestnicy badania cierpieli na depresję o średnim nasileniu – obserwowano u tych osób od 2 do 4 symptomów typowych dla ciężkiej depresji przy czym co najmniej jeden z symptomów musiał obejmować obniżenie nastroju, anhedonię, niezdolność do czerpania przyjemności z różnych aktywności. Objawy te musiały towarzyszyć badanym w okresie od 6 miesięcy do 2 lat. Badani zostali podzieleni na 3 grupy – jedna z nich otrzymywała wyciąg z dziurawca, druga antydepresyjny citalopram a trzecia placebo. Ani osoby badane ani osoby podające leki nie wiedziały jaki rodzaj substancji jest podawany. Badanie ukończyły 73 osoby.

Wyniki pokazały, że żaden z przyjętych rodzajów leczenia nie okazał się bardziej skuteczny niż pozostałe. U pacjentów ze wszystkich grup zaobserwowano zmniejszenie nasilenia objawów oraz poprawę jakości życia i dobrostanu psychicznego.

Pacjenci ze wszystkich grup – włączając osoby przyjmujące placebo – informowali o doświadczanych efektach ubocznych. Warto tu dodać, że przed przystąpieniem do badania od pacjentów zbierano szczegółowy wywiad dotyczący stanu zdrowia. Jest to o tyle istotne, że później wiele tych objawów może być przypisanych reakcji na podane leki.

Choć umiarkowana depresja, jak sama nazwa wskazuje, nie jest tak nasilona jak ciężka, powoduje jednak konsekwencje wykraczające poza sumę objawów. Do takich konsekwencji należy zwiększona absencja w pracy, trudności w funkcjonowaniu społecznym a także zwiększone ryzyko zapadnięcia na ciężką formę depresji.

Naukowcy podkreślają, że brak istotnych różnic w efektach terapeutycznych pomiędzy wyciągiem z dziurawca, citalopramem i placebo nie jest wynikiem niewielkiej liczebności badanej grupy. Wskazuje się, że pacjenci otrzymujący placebo wskazali na istotną poprawę stanu zdrowia i funkcjonowania. Również wszyscy pacjenci zwrócili uwagę na efekty uboczne terapii.

Ważnym celem pozostaje zatem zidentyfikowanie bezpiecznych i efektywnych sposobów leczenia depresji o lekkim i umiarkowanym nasileniu. Potrzebne są kolejne badania by określić jakie działania niefarmakologiczne, psychoterapeutyczne należy podjąć by leczyć te zaburzenia.

Rapaport, M.H., Nierenberg, A.A., Howland, R., Dording, C., Schettler, P.J., and Mischoulon, D. The treatment of minor depression with St. John's Wort or citalopram: Failure to show benefit over placebo. Journal of Psychiatric Research 45:931-941, 2011.

tłumaczenie: Grażyna Opara